De Balie voor gezondheid en welzijn
Pijnklachten mede beïnvloeden door gedragsmatige benadering
Waarom heeft de één regelmatig pijnklachten en iemand anders bijna
nooit? Heeft dat alleen met je gestel of stress te maken? Nee, zeggen
steeds meer fysiotherapeuten. Lichamelijke klachten worden vaak veroorzaakt
door meerdere factoren. Ook de wijze waarop patiënten hun
werktaken of andere dagelijkse activiteiten uitvoeren, heeft vaak een
belangrijke invloed op het ontstaan of in stand houden van klachten.
Via een gedragsmatige benadering wordt de kans op een blijvende vermindering
van pijnklachten vergroot. De patiënt leert zelf aan de slag te
gaan.
Fysiotherapeut René van den Berge, sinds mei werkzaam in de fysiotherapiepraktijk
Achtse Barrier, begeleidt patiënten de laatste jaren veelal met een
gedragsmatige benadering. Dit blijkt vooral zinvol als de klachten ‘aspecifiek’
zijn. Aspecifiek betekent dat er na goed onderzoek geen duidelijke diagnose
is. Meestal spelen andere factoren dan een rol. Geschat wordt dat 60 tot
70% van de klachten waarvoor mensen bij een fysiotherapeut komen aspecifiek
zijn. Deze klachten bestaan vaak al langer, keren nogal eens terug en
het natuurlijk herstel is onvoldoende.
René werkt al 22 jaar als fysiotherapeut en is toegetreden tot de praktijk in
het Gezondheidscentrum omdat die deel uitmaakt van het Samenwerkingsverband
Gezondheidszorg Achtse Barrier. “Ik ben een groot voorstander van
een nauwe samenwerking met andere zorgverleners, zoals de huisarts, diëtist
en psycholoog. Een goede multidisciplinaire zorg is in het belang van de
patiënt. Daarmee kun je de patiëntenzorg flink verbeteren.”
Oorzaken
Aspecifieke klachten kunnen ontstaan doordat taken gedurende een langere
periode vanuit eenzelfde houding worden uitgevoerd. Dit vaak in combinatie
met een repeterende beweging. Denk aan computeren (langdurig zitten, typen
en muizen), een plafond schilderen, ongeoefend of te intensief hardlopen
en bijvoorbeeld veel tuinieren in het voorjaar. Daarnaast zijn er andere
oorzaken; die hebben vooral te maken met de wijze waarop werkzaamheden
overdag worden uitgevoerd.
Bij een gedragsmatige benadering van aspecifieke lichamelijke klachten kijkt
de fysiotherapeut, naast de bovengenoemde oorzaken, ook naar werkgebonden,
persoonsgebonden en privégebonden oorzakelijke factoren.
Werk
Bij het werk gaat het om de volgende elementen:
- Werktaken: varieer je je taken voldoende?
- Werktijden: hoe lang werk je en zijn er voldoende pauzes?
- Werkplek: is die ergonomisch verantwoord ingericht?
- Werkwijze: ga je goed met de instellingen van de werkplek om, zodat
je ontspannen en comfortabel kunt werken?
Ook de werkdruk speelt een rol, maar dat is subjectief.
Onvoldoende variatie in je taken, te weinig tussentijds herstel, een gespannen
werkhouding, een structurele hoge werkdruk en een slechte werkplek
verhogen de kans op klachten.
Persoon
Van belang is om te weten hoe je als persoon in elkaar zit. “Sommige mensen
blijven maar doorgaan zonder dat het lichaam kans krijgt zich te herstellen”,
vertelt René. Iemand is bijvoorbeeld in zijn ’vakantie’ druk met een verbouwing.
Wanneer iemand na deze vakantie weer gaat werken, is het lichaam
mogelijk nog onvoldoende bijgekomen van de ongewone inspanning.
Hierdoor kunnen klachten ontstaan. De normale werkbelasting gaat daarna
namelijk gewoon door.
Ook andere persoonsgebonden factoren kunnen een rol spelen, zoals hoe
(onnodig) haastig iemand is. Waarom wandel ik bijvoorbeeld altijd zo snel?
Voor andere mensen is het van belang om tijdig hun grenzen aan te geven
en deze ook te respecteren. Daarentegen zijn er ook patiënten die soms juist
te voorzichtig zijn wanneer ze pijnklachten ervaren. Voor hen is het van belang
dat ze geleidelijk het vertrouwen in hun lijf hervinden.
Privé.
Hoeveel tijd besteed je thuis achter de computer? Ga je ook wel eens wandelen,
fietsen of sporten? Doe je ook leuke dingen voor jezelf? Juist als mensen
moe zijn hebben ze daar geen puf meer voor, terwijl je daar juist energie
van krijgt. Andersom zijn sommigen privé juist overmatig actief. Een goede
balans is van belang. Zorg dat je fit blijft!
Bewustwording
De kern van een gedragsmatige aanpak is dat de patiënten zich bewust worden
van hun ’gedrag’ en de gevolgen hiervan. “Mensen weten vaak niet hoeveel
ze zelf kunnen doen om klachten te voorkomen of te verhelpen”, vertelt
René. “Wij kunnen uitleggen hoe een klacht ontstaat en handvatten aanreiken
waardoor de klacht gunstig beïnvloed kan worden. Daarnaast kan eventueel
training de draagkracht van het lichaam verhogen. De patiënt gaat uiteindelijk
zélf aan het werk.”
Tot slot
De gedragsmatige benadering als onderdeel van het behandelpakket krijgt
steeds meer aandacht binnen de fysiotherapie. De reden is eenvoudig, geeft
René aan: “Alleen een lichamelijke behandeling of training levert bij een bepaalde
categorie mensen onvoldoende duurzame resultaten op.”
Alles gaat in goed overleg met de huisarts en andere betrokken disciplines.
